Sociale verduurzaming voor een wijk waar mensen graag wonen – Arie Fokkink (FFIND)
Arie Fokkink (FFIND) wordt enthousiast van verduurzaming. Met ervaring in verduurzaming en procestechnologie, subsidiewerving, opzet en begeleiding van industrieel innovatie-onderzoek zoekt hij samen met bouwkundige Henk Wiersma in bedrijfsgebouwen naar oplossingen en besparingen. Ze kijken steeds vaker verder dan gebouwgrenzen alleen. Bijvoorbeeld hoe energievoorziening voor een bedrijventerrein geregeld kan worden. Arie: ‘Wat de ene buurman nodig heeft, kan de ander misschien leveren. Deze synergie is interessant voor wijken en bedrijventerreinen, om uiteindelijk niet alleen geld te besparen, maar ook om de schaarser wordende bodemschatten te ontzien.’
Verduurzaming is volgens Arie breder dan het maatschappelijke probleem waarbij veel warmte verloren gaat en grondstoffen onnodig worden verspild, het gaat ook om sociale verduurzaming, waarbij verschillende doelgroepen op een passendere manier blijven wonen. Denk bijvoorbeeld aan doelgroepen als ouderen en gehandicapten. Dat die behoefte er wel is, ondervindt Arie zelf dagelijks: ‘Mijn zoon Andrei is negentien en heeft een zware lichamelijke handicap, waarbij zijn verstand prima werkt, maar zijn lichaam niet. Hij is een grootgebruiker van hulpmiddelen en heeft een ooggestuurde computer waarmee hij met zijn omgeving communiceert. Ontwikkeling, zelfstandigheid en een functie hebben in de ‘normale’ maatschappij zijn heel erg belangrijk voor hem. Zo werkt hij bijvoorbeeld op zaterdag een paar uur als visverkoper op de markt en wint hij mensen voor zich met zijn expressieve gezicht.’
[MASLOW’S ZELFONTPLOOIING] Volgens Arie zijn veel woonvoorzieningen gericht op de onderkant van de Piramide van Maslow: de basiszorg met voedsel en onderdak is verzorgd, maar er is vaak te weinig aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Arie brengt projectmatig de verschillende doelgroepen bij elkaar. Aan de ene kant helpt hij de zorgvrager om zijn zorgvraag zo duidelijk mogelijk te formuleren en aan de andere kant helpt Arie de faciliterende partijen als gemeentes en zorgaanbieders om wonen, zorg en dagbesteding goed in te vullen en die afstemming lukt steeds beter. Als beginpunt voor de ontwikkeling van vraaggestuurde technologie, is Arie in gesprek om een gebruikersplatform op te richten voor hulpmiddelen.
Wat er nodig en wenselijk is, is per woongroep verschillend. Zo is het belangrijk om na te denken over groepssamenstelling. Arie: ‘Passen deze mensen qua karakter bij elkaar en past de gemeenschappelijke ruimte daarbij? Wat hebben deze mensen specifiek nodig hebben om zich verder te kunnen ontwikkelen? Domotica kan daarin heel goed van dienst zijn, om niet alleen bijvoorbeeld de gordijnen open en dicht te kunnen doen, maar ook te ondersteunen bij onderlinge communicatie.’ Qua voorzieningen wordt er vaak in standaardoplossingen gedacht en dan meestal niet uit het oogpunt van de gebruiker. Arie: ‘Een aangepast toilet in een publieke ruimte heeft een beugel, maar is bijvoorbeeld niet geschikt voor mensen die niet zelfstandig kunnen zitten. Vaak is de ruimte voor het keren van een rolstoel onvoldoende of is er te weinig ruimte voor een helper. ‘
[BUURTEN WAAR MENSEN GRAAG WONEN] FFIND is ook bezig met een onderzoek naar herbestemming van vastgoed in Enschede, waarbij wordt gekeken hoe leegstaand vastgoed kan worden aangepast voor dit soort doelen. Meer doen met minder geld, daar het gaat het om. Naast herbestemming en de daarbij komende duurzame inzet van beschikbare ruimte is het volgens Arie heel belangrijk dat zo’n gebouw ook echt deel uitmaakt van de wijk: ‘De mensen die in deze gebouwen wonen moeten niet alleen gedoogd worden, maar we zoeken een worteling in de wijk en we zien dat het ook echt zo kan. Iedereen zit vaak in zijn eigen cocon: je werkt, sport en bent hele dagen op pad. Waar je woont, daar ben je in je hoofd maar heel weinig. Terwijl als ik ’s ochtends ontbijt met mijn zoon die heel langzaam eet, dat ook een soort onthaasten is. Maak van die beperking een kracht en maak winwinsituaties mogelijk. Laten we zorgen voor buurten waar mensen willen wonen en graag verblijven.’ Andrei doet dat onder andere door voor ouderen in de buurt de bestellingen voor de vismarkt op te nemen en te bezorgen.
FFIND is vertegenwoordiger van de Milieubarometer, een tool die organisaties kunnen inzetten om in onderlinge samenhang te kijken naar verbruik en de bijbehorende milieubelasting van het werkproces. Het vervangen van TL- lampen door LED-verlichting een maatregel die de heren vaak begeleiden. Arie: ‘Het begint met bewustwording. Dat zit ook in het DNA van The New Builders. Als je je bewust wordt en je vindt er woorden voor, dan kun je het vastpakken en concreet maken. De integrale analyse op basis van de milieubarometer is daarbij een handig hulpmiddel.’ Vanuit FFIND zijn de heren ook uitvoerders van het project Aktiefhuis, een project om op een leeg kantoorpand (Marssteden 70 in Enschede) te vullen met bedrijven rond het thema duurzaamheid.
[Verder lezen]
Lees de laatste column van Leo Nieuwenhuis ‘Met beide benen op de grond’
Lees meer over de visie van Rolf Rouweler: Energieverspilling tegengaan
Lees meer over het versterken van je business case in een circulaire economie
Lees meer over Renovatie door Innovatie
Lees meer over leren van je fouten