‘Circulair bouwen in vier stappen’ – Hans Stofberg (HS Integralist)
Cradle2Cradle is een prachtig principe, volgens Hans Stofberg (HS Integralist), en nu is het tijd voor de volgende stap. Tijd om verder te bouwen aan nieuwe business modellen vanuit het ‘afval is voedsel’-principe. Hans: ‘ Ik was erg onder de indruk van het boek ‘Cradle to Cradle, Remaking the way we make things’ (McDonough & Braungart – red.). We passen C2C nu toe op productniveau. Nu moeten we opnieuw gaan nadenken hóe we dingen maken. Dat is voor mij circulair bouwen: ánders gaan bouwen door na te denken over voor hoelang we iets op welke manier in elkaar zetten.’
Gemeentes en andere partijen die kunnen sturen in opdrachtgesprekken, worden door Hans geholpen om ‘gewoon’ bouwen om te zetten naar circulair bouwen: ‘We merken dat het leeft, al kost het ook tijd voordat het maatschappij breed wordt doorgevoerd. Gelukkig zijn er nu grote partijen die er vanuit hun strategie voor kiezen om te verduurzamen. Mensen willen bewuster leven. Deze partijen willen het groene gezicht uitstralen en wij helpen met het bepalen van de richting. Nu bouwen we alles aan elkaar vast en na een X aantal jaar komen de slopers die het kapot slaan. Het wordt wel gesorteerd en gerecycled, maar er gaat alsnog veel verloren en materialen worden in werkelijkheid gedowncycled. Het zou mooi zijn als we van te voren na zouden denken hoe we een gebouw zo kunnen maken dat we het ook weer uit elkaar kunnen halen. Ik ben specifiek bezig met een model om circulair te kunnen bouwen.’
[IN VIER STAPPEN CIRCULAIR BOUWEN] Circulair bouwen wordt met het model van Hans een stuk eenvoudiger. Stap één begint met de vraag: hoe moet er gebouwd worden of kan er worden herbestemd? Onlosmakelijk daarmee verbonden is de vraag: voor hoelang wordt er gebouwd? Hans: ‘Voor hoe kort of lang gebouwd wordt, bepaalt de mede kwaliteit van de gekozen materialen. Daarmee kun je ook rekening houden met een eventuele herbestemming in de toekomst.’
Na de eerste stap, volgt stap twee: de keuze van het bouwsysteem. Met een concrete beoordelingslijst op vier hoofdgroepen worden praktische adviezen gegeven. Hans: ‘De vier hoofdgroepen bestaan uit: de drager (het skelet of casco), de schil (gevel en dak), installaties en de afbouw. Als je bijvoorbeeld denkt aan de installaties, dan kunnen we daar veel stappen maken. We gaan het niet meer instorten, want dan krijg je het er nooit meer heel uit. In het circulaire bouwen zie je alle installaties zitten, maar het is wel ‘ontworpen’, dus het ziet er mooi uit en er is over nagedacht.’
De levensduur van materialen is een bepalende factor bij stap drie: de keuze van bouwmaterialen. Er wordt verder rekening gehouden met de functie, de architectuur, het budget, demontage, de kringloop en het hergebruik. Hans: ‘Als je bijvoorbeeld de schil hebt, dan zorg je dat alle materialen in de gevel ongeveer even lang meegaan. Daar kies je bewust voor en na bijvoorbeeld vijfentwintig jaar haal je de hele gevel weg en pas je die aan, aan de dan geldende eisen. Kies je voor een skelet wat 100 jaar meegaat, dan kun je je gevel dus drie keer vervangen en zijn we over 100 jaar klaar met dit gebouw, terwijl de ‘losse’ materialen hun waarde behouden.’
Tot slot bestaat de vierde stap uit een financieel overzicht en inzicht in ‘Total Cost of Ownership.’ Hans: ‘Na een voorlopig ontwerp en de keuze voor bouwsystemen en materialen, wordt een eerste begroting gemaakt. De investeringsbeslissing wordt aan de hand van de stichtingskosten genomen. De ‘Total Cost of Ownership’ is hierin maatgevend en hierin worden ook de kosten voor demontage, aanpassen van de installatie en met name de verwachte restwaarde opgenomen.’
[JOUW TINY HOUSE IN ALMERE?] Goede ideeën zijn mooi, maar het gaat er ook om dat er wat gebeurt. Daarom doet Hans, samen met twee partners, mee aan de prijsvraag ‘Jouw Tiny House in Almere?’. Er zijn 245 deelnemers aan dit onderdeel van deze BouwEXPO met elk een eigen ontwerp en de beste 25 worden ook daadwerkelijk gebouwd in Almere Homeruskwartier.
Hans hoort binnenkort of zijn ontwerp erbij zit: ‘Dat is spannend. Naast technische innovatie is de belangrijkste vraag: hoe zorgen we dat we het beste doen voor de bewoners? Het mooie van de kleine huizen is dat ze behapbaar zijn, ook voor mensen die niet krom willen liggen voor hun hypotheek. Dat zie je vooral bij jonge mensen. Ze willen een fijn leven hebben, maar niet voor jaren vast zitten aan een bank. Een mooie oplossing is dan om de eerste tien jaar wat kleiner te wonen en goed te sparen. Dat betekent ook dat mensen zich de kunst van vermogen opbouwen weer eigen moeten maken, want dat is iets wat tegenwoordig nog maar weinig mensen onder de knie hebben…’
UPDATE februari 2017: Inmiddels is er onder leiding van Hans Stofberg binnen Cocreate een groep gestart rond circulair bouwen.