Ook als leider blijf je leren. Dat werd duidelijk bij de opstart van het eerste cocreatie project van New Builders over de huisvesting voor jongeren in een begeleid wonen traject. De aanzet kwam tijdens het congres van 7 juni 2017 van Hans Hersevoort. Hans wilde dit project door middel van cocreatie ontwikkelen en deed een oproep tijdens het congres. Leo Nieuwenhuis en Albert Hoekerswever gingen ermee aan de slag en nog vóór de eerste bijeenkomst kwam de eerste hobbel. Dat was meteen een flinke.

New Builder Leo Nieuwenhuis

New Builder Albert Hoekerswever

Na de oproep op het congres ging Leo aan het werk. Zoals hij gewend was als organisator bracht hij mensen bij elkaar, zorgde voor het programma, plande bijeenkomsten met een bepaalde opbouw. Kortom, het format stond, de procesomschrijving en het stappenplan waren helemaal klaar.

Leo: “Ik was zo enthousiast dat het nu dan echt ging gebeuren, dat ik er meteen vól voor ging. Daarmee ontnam ik onbedoeld mensen de ruimte voor hun inbreng. Hans was heel duidelijk: “Als we het zo gaan doen, dan doe ik niet mee!” Albert voelde meteen wat er aan de hand was en was het met Hans eens. Ik moest terug naar af én dat communiceren met deelnemers die op basis van de verwachting die ik had gecreëerd mee wilden doen. Ik dacht dat als we het niet genoeg hadden ingevuld het alle kanten op zou rammelen, dus was ik zelf al aan het creëren geslagen vanuit mijn faciliterende behoefte.”

“Vanuit mijn enthousiasme
ontnam ik mensen onbedoeld
de ruimte voor hun inbreng.” – Leo

Albert vult aan: “Voor mij was het duidelijk dat Leo in de organisatiestand stond, maar je kunt pas een cocreatieproces faciliteren als er een cocreatieproces is.” Dat maakt dit een goede worsteling volgens beide heren. Albert vervolgt: “Je zag het schip stranden, voordat het de haven had verlaten. Gelukkig was er nog geen man overboord. Dit hoort erbij als je iets doet wat je nog niet eerder heb gedaan, een kwestie van doen, ervaren en…. schakelen. Wat je nog niet weet, moet je ontdekken. We gaan voor vernieuwing, daar hoort dit bij en samen iets ontwikkelen zonder kaders vooraf is een continu leerproces. We zijn niet meer gewend om vrij te denken buiten de bekende kaders, systemen en routines die ons handelen bepalen. In dit cocreatieproces ben je primair op jezelf en elkaar aangewezen, zeker in de beginfase.”

De kern van cocreatie

Cocreatie begint met een doel en draait om het creëren van iets wat er nog niet is en wat goed is voor iedereen. Leo: “Het doel van deze specifieke cocreatie is huisvesting voor jongeren in een begeleid wonen traject waarbij het niet gaat om big brother is watching you, maar big brother is helping you. Het proces werkt als een trechter waarbij er in het begin alle ruimte is, maar er wel keuzes gemaakt moeten worden. Welke waarde voeg jij nou toe in dit concept? De kunst is om niet te klein te denken en erop te vertrouwen dat de hobbels wel opgelost gaan worden. ”

“Ik had verwacht dat deelnemers veel meer vanuit
hun eigen product zouden insteken.” – Albert

Albert vult aan: “Je begint met een leeg vel. Alles is nog open en dat doet een beroep op je beeldend vermogen. Wat zie jij en wat ziet de ander? Iedereen heeft oog voor een bepaald aspect en kijkt vanuit z’n eigen perspectief, vaak uit ervaring of de inspiratie die ontstaat. Het mooie van een cocreatieproces is dat mensen kanten van zichzelf laten zien die je anders minder snel ziet. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten en invalshoeken. Daar zit de meerwaarde van cocreatie. Het had misschien met een vooroordeel van mij te maken, maar had ik verwacht dat deelnemers veel meer vanuit hun eigen product zouden insteken. Wat mij opvalt, is dat de deelnemers enorm gedreven, gemotiveerd en geïnspireerd zijn!”

“Kun je de realiteit accepteren
zoals die zich voordoet?” – Albert

En de hobbels zijn dan een cadeautje volgens Albert: “Het gaat vaak anders dan je denkt, maar gaat het dan fout of gaat gewoon anders dan je had verwacht? De vraag is of je de realiteit kunt accepteren zoals die zich voordoet. Als je antwoord ja is, dan kun je er iets van leren. Een plan alleen is niet krachtig genoeg, je hebt een andere energie nodig om het ook samen uit te gaan voeren. De vraag daarbij is: welke betekenis heeft wat je doet voor jou, voor de groep, voor de bewoners straks en voor het eindresultaat?”

Welke betekenis moet het gebouw hebben?

Onderdeel van de cocreatie is het begrijpen van het gemeenschappelijke doel. Waar doe je het voor? Daarom is het essentieel om met de opdrachtgever te praten én met de toekomstige bewoners, oftewel de jongeren. Leo: “Daarbij draait het om de vraag: welke betekenis moet het gebouw hebben? Als je de bewoners spreekt, kun je al heel veel opties wegstrepen die je anders gewoon had meegenomen. Als je weet dat iets waardevoller is voor de bewoners, ben je eerder gemotiveerd om daar iets mee te doen, want het gaat om mensen.”

“Wat we uit onszelf oppakken,
dat klopt.” – Albert

Albert: “We hopen op een gebouw wat voldoet aan de wensen van de opdrachtgever en de bewoners, wat is ingericht en ingevuld met de groep, waarbij we zoveel mogelijk gebruik maken van innovaties die de bedrijven zelf hebben ontwikkeld. Het zou zo maar de meest innovatieve zorglocatie van Nederland kunnen worden, maar die innovaties moeten wel op de eerste plaats relevant zijn en de bewoners en zorgverleners faciliteren.”

Elke next step moet een doel hebben

Inmiddels is een locatiebezoek afgelegd en wordt na elke sessie bepaald wat relevant is voor de volgende sessie. Albert: “We hebben met bewoners gepraat en zo een beeld gekregen van hun behoeften. Dat koppelen we in de groep terug: wat heb je gezien en heeft dat jouw gedachten veranderd over hoe we slim kunnen bouwen en wat belangrijk is? Hoe meer je in het proces komt, hoe duidelijker wordt wat je te doen hebt. Elke next step moet een doel hebben en het resultaat concreter maken. Mensen schrikken soms van een stevige hobbel, maar hoe steviger de hobbel, hoe meer je ervan kunt leren. Iedereen heeft zijn eigen leerpad en ontwikkelwensen. Dat komt vanzelf naar boven in zo’n proces. Wat we uit onszelf oppakken, dat klopt. We leggen het op tafel en vragen: wie pakt het op? Dan komt de energie.”

Tot slot

Albert over Leo: “In zo’n proces hebben je verschillende soorten leiderschap nodig. Leo is de verbinder die de mensen bij elkaar heeft gebracht. Hij is de producent die is begonnen met het maken van de productie en het ook gaat organiseren. Leo zorgt dat het ook gebouwd wordt. Hij faciliteert zonder de eigenaar te zijn.”

Leo over Albert: “Albert is de gids die rust brengt door zijn ervaring in dit soort processen. Als persoon vult hij mij aan met een ander soort energie en dat geeft mij vertrouwen. Doordat hij zelf al benoemt dat de processen voorspelbaar zijn, geeft dat rust. Ik ben gewend om stappen in te vullen. Albert leert mij dat het open is en niet door mij ingevuld hoeft te worden. We moeten het gewoon laten komen en met elkaar invullen. Daarbij pakt iedereen z’n eigen rol.”

Ook bijdragen aan dit project of op een andere manier cocreëren? Meld je dan hier of kom naar het congres.